
استاد: آیت الله حیدر ضیائی
دپارتمان: مجازی کوتاه مدت
تعداد جلسات: 88
هزینه دوره: 290,000 تومان
ثبتنام
دپارتمان: مجازی کوتاه مدت
تعداد جلسات: 88
هزینه دوره: 290,000 تومان
ثبتنام
توضیحات
کتاب «فصوص الحکمة»، در بین مورخان فلسفه اسلامی و کسانی که در مقام کاوش در سیر تفکر فلسفی اسلامی بودهاند، هیاهویی برپا کرده است. هنوز به درستی معلوم نیست که این کتاب، واقعا از آن حکیم ابو نصر فارابی است یا متعلق به شیخ الرئیس، ابو علی سینا یا از آن مؤلف دیگری است. با آن که صحت انتساب این کتاب به فارابی، در این اواخر مورد تردید قرار گرفته، دلیلی که اقامه شده، کافی به نظر نمیرسد و بیشتر احتمال آن است که این کتاب، از فارابی یا دست کم از یکی از شاگردان وی بوده باشد.
مباحث کتاب از حیث تقسیم بندی علوم به «الهیات خاص» یا «الهیات بالمعنی الاخص» مربوط میشود؛ یعنی بحث از دلایل اثبات وجود خدا، صفات و افعال او. فارابی در این کتاب، بحثی از «امور عامه» یا «الهیات عام»، به میان نمیآورد و محور بحثها، همان شناخت خداوند و صفات کمالیه او و نسبتی است که با جهان و آفریدهها دارد؛ به عبارت روشن تر، در کتاب «فصوص»، بحث از علت و معلول ، حادث و قدیم ، ثابت و سیال، عینی و ذهنی، واحد و کثیر، قوه و فعل، به میان نمیآید، زیرا این مطالب، در ردیف مسائل الهیات عام یا متافیزیک و فلسفه اولی قرار میگیرند، نه خداشناسی و بحث از ذات و صفات و افعال باری تعالی.
«الهیات عام» یا امور عامه یا ما بعد الطبیعه یا فلسفه اولی، فلسفه علیا و به قول بو علی در «دانش نامه علایی»، علم پیشین و دانش برین، همه نامهایی برای فلسفه نظری هستند که در عرف امروزیان، متافیزیک، نام گرفته است که موضوع آن سخن گفتن از احکام و عوارض هستی مطلق یا «موجود بما هو موجود» است؛ به تعبیر دیگر، الهیات عام، همان دانش فراگیر و پرگستره فلسفه است که فیلسوفان مسلمان در نسلهای متوالی، همواره در تعریف آن و تعیین و گزینش موضوع آن، وفاق و همسان اندیشی داشته و چنین گفتهاند: «فلسفه، عبارت است از علم به احوال موجود از آن جهت که موجود است، نه از آن جهت که تعین خاص دارد؛ مثلا، جسم یا کم، یا کیف، یا انسان ، یا گیاه و غیره است».
«الهیات خاص» یا «الهیات بالمعنی الاخص»، آن چیزی است که امروزه غربیان از آن به «تئولوژی» تعبیر میکنند و در زبان فارسی « خدا شناسی » گفته میشود. پس از نظر حکیمان اسلامی، الهیات خاص، بحث در زمینه شناخت خداوند و صفات و افعال اوست. حکیمان مسلمان این علم را باارزشترین علمها در باره باارزشترین معلومها، میدانند.
سرفصل
قص (۱) در ماهیت و هویت امور
باب از سخن در براهین که گفته اند براثبات واجب الوجود
قص (۲) ماهیت معلول وجودش في ذاته ممتنع نيست۹۲
باب آرای خلق در عالم وحدوث وقدم و کیفیت صدور نظام از ذات شی
بحث تفصیلی درباره اثبات هیولی
قص (٤) هر ماهیتی مقول بر کثیرین است.
قص (٥) هر فرد از افراد ماهیتی که مشترک در آن افراد است.
قص (٦) فصل را مدخلی در ماهیت جنس نیست.
قص (۷) وجوب وجود به فصول منقسم نمی شود
فص (۸) وجوب وجود منقسم نمی شود با حمل کثیرین بعدد
نص (۹) وجوب وجود تقسیم نمی شود به اجزاء قوام
قص (۱۰) واجب الوجود را موضوعی نیست
قص (۱۱) واجب الوجود عالم است به جميع ممکنات
آراء قدما درباره علم
کیفیت علم باری تعالی به جزئیات
اتحاد عاقل و معقول را نتوان فهمید
قص (۱۲) ذات واجب تعالى حق و باطن و ظاهر است
قص (۱۳) علم واجب الوجود به جزئيات شخصيه
قص (١٤) علم اول وجدانی بود و در علم دو کثرت باشد.
قص (۱۵) نفوذ به احدیث، دهشت ابدی ، قلم ، لوح و خلق
قص (۱۹) نامتناهی در عالم خلق ممتنع است و در عالم امر واجب
دانشنامه
راهنما )
قص (۱۷) عالم ربونی، عالم امره عالم خلق و دوران عوالم به مبدا تعالی
قص (۱۸) معرفت پروردگار به دات و به آثار
قص (۱۹) چون ذات حق را شناختی حق را و باطل را نخواهی شناخت
قص (۲۰) کنه ذات واجب را نتوان شناخت
قص (۲۱) ادراك ، للت، الم ومطلوب قوه درا که کمال است.
فص (۲۲) كمال ولذت نفس مطمئنه عرفان حق اول است.
قص (۲۳) نفس مطمئنه در اتصال شادان و در فراق سوزان است.
قص (٢٤) نه هر دارای لذت و صحت بدان آگاه است.
فص (۲۵) چون پرده برافتد هر کسی به درد خود آشنا شود.
قصی (۲۹) پرده ها را بر یک سوی نه تا به صفع ملکوت در آیی
فص (۲۷) آنچه نزد خداست در پایه بالای هستی بود۷) وجوب وجود به فصول منقسم نمی شود.
قص (٤١) تاثر هر یک از حواس از محسوس خود
قص (٤٢) يصر مجمع المسن شم و ذوق
قص (٤٣) مصوره ، والله ، حافظه ، مفکره و متخيله
قص (44) حسن ظاهر معنى مخلوط و حاضر را ادراک می کند.
ام (٤٥) وهم وحسن باطن معنى مخلوط و حاضر را ادراک می کند
قص (٤٦) روح انسانی معنی را به حقیقت ادراک می کنند.
قص (۱۷) روح قدسی از ملک فراگیرد و در اجسام عالم تاثیر گذارد
قص (۲۸) ارواح علمیه به میل به ظاهر از باطن وا مانند
قص (٤٩) حس مشترک در خواب و بیداری فعالیت دارد
نظرات