شود مرغ حق آن فرزانه سالك   كه با ذكر حق است اندر مسالك 

مسالك جمع مسلك به معنى راه و روش و طريقه است . ذكر حق را نيز در نزد اهل حق شاءنيت خاص است .

هلال اينك بود با من مقابل   كه هوش از سر برد آرامش از دل 
ز تقدير عزيز است و عليم است   كه شكلش همچو عرجون قديم است 

اشارت است به آيات 39 و 40 سوره يس : و الشمس تجرى لمستقر لها ذلك تقدير العزيز العليم و القمر قدرناه منازل حتى عاد كالعرجون القديم . هلال كه جمع آن اهله و اهاليل است ماه نو شب اول الى شب سوم يا الى شب هفتم - هلال دو شب آخر ماه يعنى بيست و ششم و بيست و هفتم و ديگر شبهاى قمر خوانند. عرجون - عراجين ج خوشه خرما يا خشك و كج و يا بن و آن گياهيست شبيه سماروغ - درخت كج شده شاخهاى بريده از وى و منه قوله تعالى حتى عاد كالعرجون القديم . (فرهنگ جامع )

هوا از بس كه صاف است و زلال است   فضا از بس كه آرام است و لال است 

در مورد ابيات مذكور حضرت مولى فرموده است : ((وقتى به بيت دهم در مورد سالك فرزانه و ذكر حق رسيدم كه در حال سرودن آن بودم ، در روستاى ييلاقى ايراء لاريجان بودم و هواى آن روز بسيار صاف و زلال بود و داشت غروب مى شد كه هلال ماه كه همان اوائل ماه بود پيدا شد و من به مشاهده جمال دلرباى هلال و آن هواى صاف آن غروب بودم كه سرودن بيت دهم پيش آمد؛ در همان حال ، مرغ حق را كه همان سالك فرزانه و ذكر ((يا حق )) او است و مرغ چمن را و به حرف در آمدن آن در حال ديدار چمن را به خودم و ديدن هلال و آن زيبايى و هواى صاف و زلال تنظير كردم . چون همينطور بطور مداوم زبان باز شده بود كه هلال و آن هواى زلال را ناز مى كردم و مى گفتم هلال هلال ، چه زيبا است و هوا هم چقدر صاف و زلال ...))

منبع: شرح دفتر دل-شارح:استاد صمدی آملی