مراتب شناخت خدا
محقق طوسى در يكى از كتاب هايش مى گويد:
مراتب شناخت خدا، مانند مراتب شناخت آتش است ؛ پايين ترين مرتبه علم درباره آتش اين است كه كسى بشنود در دنيا چيزى هست كه با هر شيئى كه ملاقات كند آن را از بين مى برد، و بر اشياى اطرافش اثر مى گذارد، و هر چه از آن گرفته شود كم نمى گردد و اين چيزها نامش آتش است . نظير اين مرتبه در معرفت خدا، شناخت كسانى است كه دين را با تقليد و بدون دليل و برهان پذيرفته و قبول كرده اند.
دومين مرتبه شناخت آتش ، اين است كه دود آتش به آن شخص برسد و بفهمد كه بايد چيزى باشد كه دود از آن برخاسته است ؛ مانند اين مرتبه در معرفت خدا، شناخت اهل نظر و استدلال است ؛ كه با دلايل و براهين قاطع به وجود صانع متعال حكم كرده اند.
سومين مرتبه اين است كه نزديك آتش باشد و حرارت و گرمى آنرا لمس كند و با نور آن اشياء را ببيند و از آن بهره ببرد. نظير اين مرتبه در معرفت خدا، معرفت مومن خالص است كه قلوب آنها به خدا اطمينان پيدا كرده است و يقين دارند كه خدا نور آسمان ها و زمين است .
آخرين مرتبه اين است كه شخص با آتش بسوزد و خاكستر شود؛ نظير اين مرتبه در اهل شهود و فناء فى الله است ؛ و آن ، درجه عليا و مرتبه قصور است ؛ كه خدا رسيدن به آنرا روزى ما گرداند!
منبع:لقاء الله ، ص 27