در بيان ام ابيهاگوييم : آمده است که : روى فى مقابل الطالبين باسناده الى جعفر بن محمد عن ابيه ان فاطمه کانت تکنى ام ابيها . در عرف محاورات عامه پدر، دخترش را مادرمى خواند، و در فارسى به مادر جان و مادر عزيز و مادر گرامى و نظائر آنها صدا مى زند، و لکن در بيان حديث بدين حد عرف عام نبايد اکتفاء کرد؛ چنان که باز در عرف محاورات عامه ، اگر دخترى پدرش را خدمت کرده است و پذيرايى و پرستارى نموده است گويند: اين دختر، درباره پدرش مادرى کرده است ، و حضرت صديقه طاهره فاطمه عليه السلام بدين معنى نيز به رسول خدا صلى الله عليه وآله خدمت و زحمت مادرى اعمال نموده است



اين کمترين گويد: اين وجوه معانى ام ابيها را انکار نداريم ، ولکن سخن ما انيست که همانگونه در پيش اشارتى شده است عقل کل و نفس کل اب و ام اندو همه موجودات باذن الله سبحانه از اين ابوين به وجود آمده اند؛ در غزلى گفته ام (ديوان - ص 208 )


کيست مانند تو فرزند کريم الابوين نفس کل مادرى و عقل کل او را پدرى


و حضرت صديقه طاهره ، مظهر اتم نفس کل است و بدين تفسير انفسى اقوم ، آن جناب ام ابيها است ، تدبر ترشد ان شاء الله تعالى شأنه .


شرح فص حکمه عصمتيه في کلمه فاطميه علامه حسن زاده آملی، ص 144.