گوهر روان
مخفى نماند كه گوهر شريف حضرت انسان را دو جزء است:
يكى آشكار و يكى پنهان.
أما جزئى كه آشكار است بدن اوست كه مركّب از عناصر اربعه است، و مزاجش اعدل از ساير امزجه است، و صورتش نيز شريفتر از ساير صور است.
و أما جزئى كه از انسان پنهان است صورت اوست كه گفتيم اشرف از جميع صورتهاست، يعنى حقيقت او كه نفس ناطقه انسانى عبارت از اوست، بلكه آدم و انسان حقيقى همين است، و اطلاق انسانيت بر بدن مجاز است نه حقيقت، و اين كه بر مجموع نفس و بدن هم اطلاق كردهاند يا مىكنند باعتبار همين جزء است. و اين جوهريست شريف كه هر عقلى از عهده شناخت او بيرون نمىتواند آمد إلّا من أراد اللّه به خيرا. و برهان بر شرافت اين گوهر يكتا «من عرف نفسه فقد عرف ربه» بس است.
منبع: گنجینه گوهر روان