انسان کامل اگر مرد باشد مظهر و صورت عقل کل است و اگر زن باشد مظهر و صورت نفس کل است؛ بنابر این سیّد اوصیاء و سرّ انبیاء و مرسلین علیّ عالی اعلی، صورت عقل کلّ و مظهر او بر وجه اتمّ است، و همچنین حقیقت امّ الکتاب سیّده نساء عالمین فاطمه بتول زهراء(س) صورت نفس کل بر وجه اتمّ است.« مرج البحرین یلتقیان، بینهما برزخٌ لایبغیان،....یخرج منهما الّوءلوء والمرجان.(دو دریا را روان ساخت و به هم آمیخت در حالی که به همدیگر می رسند و سطوح آن دو با هم تلاقی می کنند، درمیان این دو برزخی است-یعنی حاجز و مانع و پرده ای است- که از حدّ خود تجاوز نمی کنند و به در نمی روند، از آن دو لوءلوء و مرجان بیرون می آید.)

امین الاسلام طبرسی در تفسیر مجمع البیان از سلمان فارسی و سعید بن جبیر و سفیان ثوری روایت نقل کرده است که آن دو دریا علی و فاطمه اند و برزخ محمد(ص) است و لوءلوء ومرجان حسن و حسین اند.

در روایت آمده است که پیغمبر(ص) فاطمه را دوست می داشت و او را به «امّ ابیها» -یعنی مادر پدرش- کنیه داده بود.

و من می گویم: چون عقل کلّ،پدر است و نفس کلّ مادر ، و همه موجودات از آن دو ظهور یافته اند، و مادر انوار و فضائل فاطمه عقیله رسالت، مظهر نفس کلّ بر وجه اتمّ است؛ پس بنابر این تفسیر انفسی اقوم، آن جناب مادر پدرش حضرت خاتم انبیاء (ص) است.پس بفهم.

شرح فص حکمة عصمتیة فی کلمة فاطمیة،علامه حسن زاده آملی، ص121